Ho ea ka phetolelo e 'ngoe, lentsoe "Afrika" le tsoa lebitsong la morabe oa Berber Afrigia, o neng a lula ka leboea la kontinente ea Afrika, ho ne ho boetse ho na le provense ea Roma ea Afrika. Profense ya Roma ya Afrika e hlomilwe ke Roma ka 146 BC. e. lefelong la mmušo wa Carthage, e be e dula karolong ya ka leboa-bodikela ya Tunisia ya mehleng yeno. Nakong ya Mmuso, Afrika e ne e le ya diprofense tsa senatorial mme e ne e busoa ke proconsul. Mehla ya Mmušo e hlaolwa ka go atlega ga tshepedišo ya ditoropong. Metse e ile ya amogela ditokelo tša dikoloni le mebasepala. Llaga e bušago metseng e be e le bakoloniale ba Roma le maemo a godimo ao a fetotšwego Roma a baagi ba lefelong leo. Ka setšo, nakong ya Mmušo, profense ya Afrika e kgathile tema ye kgolo. Lega go le bjalo, baagi ba setlogo ba dinagamagaeng ba ile ba dula e le bašele lelemeng la Selatine le setšong sa Roma. Lekgolong la bo-4-5 la lilemo. e ile ya ba tikologo ya meferefere e megolo ya makgoba le dikokwane, yeo e ilego ya fokodiša Mmušo wa Roma kudu gomme ya tlaleletša go wa ga wona. Ka 5th c. Vandals ba ile ba dula Afrika. Ka 6th c. mmušiši wa Byzantium Justinian o ile a kgona go bušetša lefelo la lebopong, eupša matla a Byzantium a be a fokola. Lekgolong la bo-7 la lilemo Profense ya Afrika e ile ya thopša ke Maarabia.
Afrika Leboa, morago ka ngwagakete wa 1 BC. e. go be go e-na le dinaga tše mmalwa tše di ikemetšego: Carthage, yeo e hlomilwego ke bafaladi ba tšwago Fenisia, bao ba bego ba bolela leleme la Sesemite kgaufsi le Sehebere, Mauritania le Numidia, leo le hlotšwego ke ma-Libya. Ka morago ga go thopša ga Carthage ke Baroma ka 146 BC. e. mebušo ye, ka morago ga ntwa ya manganga, e ile ya fetoga dithoto tša Roma. Nywaga-kgolo e sego kae pele ga mehla e mefsa, tlhabollo ya setšhaba sa maemo e thomile tšhemong ya Ethiopia ya mehleng yeno. E nngwe ya dinaga tšeo di hlabologilego mo – Aksum – e fihlile tlhoreng ya yona ngwagakgolong wa bo 4 BC. n. e., ge dithoto tša gagwe ka bodikela di fihla nageng ya Meroe ka Moeding wa Nile, gomme ka bohlabela – "Happy Arabia" (Yemen ya sebjalebjale). Ka II ngwagakete le. e. dinaga tše maatla di hlabologile ka Bodikela bja Sudan (Ghana, Mali, Songhai le Bornu); ka morago, dinaga di ile tša hlongwa lebopong la Guinea (Ashanti, Dahomey, Congo, bjalobjalo), ka bodikela bja Letsha la Chad (mebušo ya batho ba Hausa) le mafelong a mangwe a mantši a naga-kgolo ya Afrika.
