Түүр омуктара уонна тыллара

О книге

Автор книги - . Произведение относится к жанрам детская познавательная и развивающая литература, языкознание, историческая литература. Оно опубликовано в 2023 году. Книге не присвоен международный стандартный книжный номер.

Аннотация

Тюрк норуоттара Алтай хайаларын оройуонугар киэҥ сиринэн тайаан сытар уонна норуоттар атын тылларынан буолаллар: монгол, тунгусо- манчжур уонна тибето- Кытай тылларын кытта бииргэ үлэлииллэр. Түүр тыллара уонна норуоттар тыллара сайдыыларын процеһыгар, характеристикалар уонна тыллара- өстөрө үөскээбиттэрэ, биир өттүнэн – кинилэр үөскээһиннэрэ, онтон атын – атын түүр тыллара уратылара, онтон атын түүр тыллара уратыларынан быһаарыллар.

Читать онлайн Андрей Тихомиров - Түүр омуктара уонна тыллара


Түүр тыллара уонна норуоттар тыллара сайдыыларын процеһыгар, характеристикалар уонна тыллара- өстөрө үөскээбиттэрэ, биир өттүнэн – кинилэр үөскээһиннэрэ, онтон атын – атын түүр тыллара уратылара, онтон атын түүр тыллара уратыларынан быһаарыллар. Тюрк норуоттара Алтай хайаларын оройуонугар киэҥ сиринэн тайаан сытар уонна норуоттар атын тылларынан буолаллар: монгол, тунгусо- манчжур уонна тибето- Кытай тылларын кытта бииргэ үлэлииллэр. "Алтай" диэн тыл түүр тылыгар "алтын" – "золото", монголлыы «алт»диэн тыл киирэр. "Алтан Тобуруокап" эбэтэр "Кыһыл көмүс тимэх" ("көмүс тимэх") – монгол летопиһа. Алтай баай сирдэринэн полиметалларынан, тимир рудатынан, ртатынан, ону таһынан көмүһүнэн биллэр.

Алтай тюркистэрэ бэйэлэрин төрүттэринэн араас омуктар, ол иһигэр нетрк омуктара эмиэ бас бэринэллэр. Былаас, сурук- Бичик көрдөрөрүнэн, сүөһү улахан табатын иитиитигэр, туттар малын- салын уонна кулуттарын хаһаайыстыбатыгар иҥэриммит улахан табаларын илиитигэр түмүллүбүтэ. Бу баһылык феодальнай- патриархальнай холбоһук каган турара. Ол эрээри Алтай түүркэлэрэ уонна кинилэргэ бас бэринээччилэр төрөөбөтөхтөрө, бастатан туран, төрүт олохтоох уопсастыбаннай тэрилтэ уонна билигин да кылаастар аныгы өйдөбүлгэ киирэ иликтэр. Государство хаһаайыстыба биир сайдыылаах уруулуу- аймах түмсүүтэ эрэ баара.

Алтай түүрк историята Н. э. сүрүннээн археологическай уонна сурук- Бичик источниктарынан биллэр. Сүрүн археологическай источниктарынан көмүллүү уонна онно булуллубут маллар буолаллар. Бу кэмҥэ аты уонна аты миинэргэ ыҥыыры кытары киһини көмөр үгэстээх. Горнай Алтай хочотугар түөрт муннуктаах таас булгунньахтар хаһыллыбыттар. Бу дьаамаларга көмүллүбүт көхсүгэр ууннулар. Көмүллүбүт аты кытары кэккэлэһэ көмпүттэр. Иинин уҥуоҕа таастан эрэ үөһэ бэлиэтэммит. Могильника киинигэр мэлдьи биллиилээх киһи сылдьара, тулатыгар көмүллүбүт буойуннар эбэтэр кулуттар иинин иинин иинэллэрэ. Бүтэһик дьадайыы киин иин баайын- дуолун улаханнык бэлиэтиир. Маны сэргэ улахан булгунньахтар көрсөллөр. Онно көмпүүтэр инвентарын уонна көмпүүтэр ритуалын уустуктарынан уратыланаллар. Иин иһигэр саа тыаһа, тимир быһах, биил курдаах баай, былыргы түүр суруктаах үрүҥ көмүс иһит баар. Быыс кэннигэр сылгы уҥуоҕа бүөлэннэ. Маннык курганнар Алтайга Катанда сэлиэнньэтигэр, Туяраҕа уонна Уус- Алдан өрүскэ аһыллыбыттара.


Рекомендации для вас